Chiều ngày 28/10/2021, tại hội trường phòng họp Viện Nghiên cứu Văn hóa đã diễn ra buổi tọa đàm khoa học với chủ đề “Đại dịch Covid: góc nhìn từ dưới lên” do PGS.TS. Nguyễn Đức Lộc và ThS. Nguyễn Thu Quỳnh (Viện Nghiên cứu Đời sống Xã hội - Social Life Research Institute) trình bày.
Việt Nam nằm trong vành đai các nước kiên trì theo đuổi ZeroCOVID, với chính sách chống dịch dựa vào truyền thống văn hóa (người dân dễ dàng tuân thủ các quy tắc, chấp nhận lịch sử đặc biệt giúp đất nước chuyển từ trạng thái hòa bình sang trạng thái chiến tranh rất nhanh chóng). Đây là chính sách gắn với nền văn hóa “chặt”, điều dẫn đến các biện pháp chặt chống dịch tốt hơn các nước có văn hóa "lỏng". Tuy nhiên, lần bùng phát dịch lần thứ tư đã làm cho chính sách này bộc lộ một số điểm yếu. Chính sách chống dịch được thiết kế chú trọng vào pha “y tế” với các tính toán kỹ về khả năng “chịu tải” của hệ thống điều trị, y tế cộng đồng; không đo lường và dự báo được “ngưỡng chịu đựng”, tình thế lưỡng nan của các nhóm yếu thế. Chính sách giãn cách không kịp đi kèm các chính sách an sinh; chính sách an sinh không thiết kế phù hợp dựa trên hiểu biết về đặc thù mạng lưới của người lao động phi chính thức. Hệ quả là chính sách không chỉ là chạy đuổi theo dịch, mà còn chạy đuổi theo hành vi của người dân. Phạm vi hỗ trợ rộng hơn ban đầu rất nhiều lần.
Sự tham gia của khoa học xã hội/khoa học hành vi vào phục hồi hậu đại dịch chỉ ra rằng một phần chìa khóa nằm trong tay các nhóm yếu thế nhưng đông đảo, nằm ở hành vi của người lao động. Trong khi các nhà kinh tế học, quản lý khảo sát “sức bật” của doanh nghiệp, sự chuyển dịch của các ngành, ngành nào chuyển đổi, ngành nào có nhu cầu lao động tăng lên, giảm đi… Thì các nhà xã hội học phải khảo sát hành vi, tâm lý, văn hóa của người lao động sau cú sốc mà họ chịu đựng ở thành phố: về khả năng ở lại bản quán hay trở về thành phố, nhu cầu đào tạo lại, nhu cầu hỗ trợ… Cơ sở của việc này xuất phát từ tiền đề rằng trong đại dịch, nếu không có hiểu biết về hành vi của con người, giải quyết được các vấn đề xã hội, không dự báo được các tác động của chính sách tới hành vi con người, thì các chiến lược về kinh tế, dịch tễ trong đại dịch sẽ phải “chạy theo” diễn biến mới liên tục này sinh, thậm chí bị động, gây thương tổn, căng thẳng xã hội.
Một số hình ảnh
